Rủi ro pháp lý đối với hợp đồng điện tử không an toàn dẫn đến không được bên thứ ba thừa nhận. Kỳ 3: Chữ ký số không đi kèm với định danh tại thời điểm ký

Chữ ký số không đi kèm với định danh tại thời điểm ký là một trong những rủi ro lớn nhất khi sử dụng hợp đồng điện tử. Để đảm bảo tính pháp lý và an toàn cho các giao dịch điện tử, các bên tham gia cần hiểu rõ về tầm quan trọng của việc liên kết chặt chẽ giữa chữ ký số và định danh, đồng thời thực hiện các biện pháp phòng ngừa cần thiết.

Chữ ký số và định danh: Hai khái niệm không thể tách rời

Chữ ký số và định danh là hai yếu tố cơ bản không thể tách rời khi nói đến giao dịch điện tử. Chữ ký số, với vai trò xác thực danh tính của người ký và đảm bảo tính toàn vẹn của thông tin, chỉ thực sự có giá trị pháp lý khi được liên kết với định danh của người thực hiện. Định danh điện tử không chỉ xác nhận cá nhân hay tổ chức nào đã tham gia ký kết mà còn là yếu tố bảo vệ các bên khỏi những hành vi giả mạo.

Việc thiếu định danh tại thời điểm ký làm giảm giá trị pháp lý của chữ ký số. Nó khiến quá trình xác thực người ký trở nên mơ hồ, tạo cơ hội cho các hành vi gian lận hoặc phủ nhận trách nhiệm khi có tranh chấp xảy ra. Chính vì vậy, việc liên kết giữa chữ ký số và định danh không chỉ đảm bảo an toàn mà còn tăng cường độ tin cậy trong các giao dịch điện tử.

Chữ ký số cần được liên kết chặt chẽ với định danh để đảm bảo ba yếu tố quan trọng: xác thực danh tính, ngăn chặn giả mạo, và tăng cường tính pháp lý.

Trước hết, xác thực danh tính là điều cốt lõi. Chữ ký số chỉ có giá trị khi nó xác nhận chính xác người ký. Nếu không có định danh kèm theo, rất dễ gây ra nhầm lẫn hoặc lợi dụng, khiến khó xác định ai là người thực hiện ký kết.

Thứ hai, liên kết giữa chữ ký số và định danh giúp ngăn chặn giả mạo. Nó bảo vệ các bên khỏi rủi ro bị người khác giả mạo chữ ký, điều này đặc biệt quan trọng trong các giao dịch điện tử, nơi khả năng giả mạo luôn tiềm ẩn.

Ngoài ra, việc liên kết này tăng cường tính pháp lý. Nhiều quy định pháp lý yêu cầu chữ ký số phải kèm theo định danh rõ ràng để được công nhận. Khi đáp ứng điều kiện này, hợp đồng điện tử sẽ được các cơ quan nhà nước hoặc bên thứ ba công nhận và bảo vệ, giống như các hợp đồng truyền thống.

Rủi ro khi chữ ký số không đi kèm với định danh

Sự thiếu vắng định danh khi thực hiện chữ ký số tạo ra nhiều rủi ro pháp lý đáng lo ngại. Khi xảy ra tranh chấp, rất khó xác định được ai là người thực sự đã ký kết. Điều này dẫn đến việc bên liên quan có thể phủ nhận trách nhiệm hoặc giả mạo danh tính, gây khó khăn trong việc giải quyết tranh chấp.

Hợp đồng điện tử không được xác thực bằng chữ ký số hợp lệ dễ bị bên thứ ba từ chối công nhận. Điều này làm giảm tính khả thi của hợp đồng, và trong nhiều trường hợp, có thể bị các cơ quan nhà nước từ chối xem xét, gây mất hiệu lực pháp lý.

Hợp đồng điện tử không đi kèm với định danh có thể bị coi là vô hiệu trong các tranh chấp pháp lý. Điều này có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng cho các bên liên quan, bao gồm thiệt hại tài chính và mất uy tín.

Cách hạn chế rủi ro

Để tránh các rủi ro liên quan đến chữ ký số và định danh, các bên tham gia giao dịch điện tử cần thực hiện một số biện pháp phòng ngừa quan trọng. Đầu tiên, nên sử dụng chữ ký số có chứng thư số được cấp bởi các tổ chức có thẩm quyền. Chứng thư số giúp xác thực danh tính người ký, đảm bảo an toàn và tính hợp pháp cho hợp đồng.

Ông Đỗ Quang Yên, Giám đốc Trung tâm Giải pháp C-Suite (CMC TS) chia sẻ, chữ ký số kèm theo định danh tại thời điểm ký là yếu tố then chốt trong việc giải quyết tranh chấp khi xảy ra. Đây cũng là điều kiện quyết định tính an toàn của hợp đồng điện tử và liệu hợp đồng có được các tổ chức thứ ba như ngân hàng, tổ chức tài chính, công chứng… công nhận hay không. Luật giao dịch điện tử cũng quy định việc xác thực danh tính của người ký tại thời điểm ký là bắt buộc. Do đó, các đơn vị cung cấp dịch vụ hợp đồng điện tử cần xây dựng giải pháp kỹ thuật đảm bảo tính xác thực để hợp đồng điện tử trở thành giao dịch an toàn cho tất cả các bên.

Ngoài ra, các bên cần cẩn trọng trong việc xác minh danh tính của đối tác trước khi ký kết hợp đồng. Việc lưu trữ đầy đủ thông tin hợp đồng, bao gồm chứng thư số và dữ liệu định danh, cũng giúp bảo vệ quyền lợi khi có tranh chấp xảy ra. Đặc biệt, tham khảo ý kiến của các chuyên gia pháp lý là một bước đi cần thiết để đảm bảo tính hợp pháp của hợp đồng điện tử trong môi trường số hóa.

Theo ông Lê Trung Hiếu, Giám đốc sản phẩm Trung tâm giải pháp số doanh nghiệp tại Công ty TNHH FPT IS, việc liên kết chặt chẽ giữa chữ ký số và định danh các bên liên quan là rất quan trọng để đảm bảo tính pháp lý và an toàn cho các giao dịch điện tử. Quá trình định danh cá nhân và doanh nghiệp không chỉ giúp xác minh danh tính của các bên ký kết mà còn ngăn ngừa giả mạo, xác định rõ trách nhiệm của các bên tham gia, điều này đặc biệt cần thiết trong bối cảnh thương mại điện tử ngày càng phát triển mạnh mẽ. 

Nền tảng ký kết FPT.eContract hỗ trợ cả hai mô hình ký B2B và B2C. Đối với hợp đồng B2B, hệ thống kiểm duyệt tính hợp lệ của chứng thư số chữ ký số, kiểm tra tính hợp lệ của chữ ký số trên văn bản, đảm bảo rằng chữ ký được sử dụng là hợp pháp. Đối với hợp đồng B2C, FPT áp dụng công nghệ eKYC và IDCheck để xác minh danh tính cá nhân khi thực hiện ký kết điện tử, đảm bảo rằng người ký là chủ thể hợp pháp của giao dịch, từ đó tăng cường tính bảo mật và an toàn cho các hợp đồng điện tử. FPT.eContract cũng hỗ trợ xác thực hợp đồng điện tử theo cả hai mô hình B2B và B2C qua Trục phát triển hợp đồng điện tử Việt Nam CeCA của Bộ Công Thương. FPT IS đã triển khai thành công hệ thống này cho nhiều khách hàng lớn tại Việt Nam, với hơn 4 triệu hợp đồng có định danh cá nhân được ký mỗi năm. Một số khách hàng tiêu biểu bao gồm VNM, SSI, Samsung Việt Nam, Unilever Việt Nam, Ford Việt Nam Goertek Vina… Nhờ những giải pháp tiên tiến này, FPT.eContract không chỉ đáp ứng yêu cầu pháp lý mà còn nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh cho hàng nghìn doanh nghiệp.

Rủi ro pháp lý liên quan đến chữ ký số không đi kèm với định danh tại thời điểm ký là vấn đề cần được chú trọng trong quá trình giao dịch điện tử. Các bên tham gia cần nhận thức rõ về tầm quan trọng của việc liên kết giữa chữ ký số và định danh, đồng thời áp dụng các biện pháp phòng ngừa nhằm đảm bảo tính pháp lý và an toàn cho hợp đồng điện tử. Chỉ khi thực hiện đúng các nguyên tắc này, giao dịch điện tử mới thực sự phát huy tối đa lợi ích và tiềm năng trong môi trường pháp lý hiện đại.

Nhằm cung cấp thông tin toàn diện cho cộng đồng doanh nghiệp về việc ứng dụng hợp đồng điện tử an toàn, đồng thời mở ra cơ hội trao đổi, thảo luận giữa các doanh nghiệp và cơ quan quản lý nhà nước, Bộ Công Thương sẽ tổ chức “Diễn đàn quốc gia hỗ trợ doanh nghiệp chuyển đổi số và phát triển thương mại điện tử” với chủ đề “Phát triển hợp đồng điện tử an toàn.” Đây là sự kiện quan trọng hướng đến mục tiêu thúc đẩy các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân áp dụng hợp đồng điện tử an toàn trong giai đoạn 2024 – 2025. Diễn đàn sẽ tập trung vào các giải pháp pháp lý liên quan, đặc biệt là việc đảm bảo tính an toàn của chữ ký số đi kèm định danh tại thời điểm ký kết, nhằm hạn chế rủi ro và tăng cường hiệu quả kinh doanh trong kỷ nguyên số.